In de geneeskunde wordt al eeuwen gebruik gemaakt van bloedzuigers. Vroeger werd het dier met duizenden tegelijk geïmporteerd door ziekenhuizen en waren ze zelfs verkrijgbaar bij de apotheek. Tegenwoordig wordt bloedzuigertherapie nog steeds ingezet. De moderne term voor deze medische behandeling is hirudotherapie, naar de wetenschappelijke naam voor het diertje, de Hirudo medicinalis.
Voor de bloedzuigertherapie gebruikt men de medicinale bloedzuiger. De therapie wordt met succes ingezet voor verschillende aandoeningen. Ook ernstige gewrichtsklachten bij artrose kunnen behandeld worden met bloedzuigertherapie.
Medicinale bloedzuiger
Toen er nog geen medicijnen bestonden, werd de bloedzuiger gebruikt bij veel ziekten en kwalen. Zo zou de bloedzuiger al enkele eeuwen voor Christus in China, Griekenland en Rome gebruikt zijn op mensen. Bloedzuigers werden op het lichaam aangebracht, waar zij zich vervolgens volzogen met bloed. Dit was een gangbare manier om bloed te onttrekken uit het lichaam.
Het onttrekken van bloed uit het lichaam, ook wel aderlaten genoemd, werd gezien als remedie tegen vele ziekten, kwalen en koorts en was een populaire medische behandeling. Men dacht op deze manier ‘slecht’ bloed te verwijderen, waarbij het ‘goede’ bloed in het lichaam bleef.
Aderlaten door middel van de bloedzuiger kwam in de achttiende en negentiende eeuw veel voor. Het was een veilig en steriel alternatief voor aderlaten door middel van een mes – iets wat voor die tijd nog werd gedaan en juist vaak infectiegevaar met zich meebracht.
Wonderlijk speeksel
Het positieve effect van bloedzuigertherapie hoe we dat vandaag de dag nog kennen, heeft echter niets te maken met aderlaten. Het gaat juist om de stofjes die de bloedzuiger in ons lichaam achterlaat.
Bloedzuigerspeeksel bevat immers ontstekingsremmende stoffen. De Russische professor Isolda Bascova onderzocht het speeksel van de bloedzuiger. Zij en haar team isoleerden meer dan 200 werkzame stoffen, waarvan de meeste ontstekingsremmend en pijnstillend zijn.
De Duitse dokter Andreas Michalsen deed verschillende onderzoeken naar bloedzuigertherapie en artrose. Hij is professor klinische complementaire geneeskunde in het universitair medisch centrum Charité Berlijn en hoofd van de afdeling interne en complementaire geneeskunde in het Immanuel Kanthaus Berlin. Michalsen spreekt vol lof over bloedzuigertherapie. In zijn boek De innerlijke arts wijdt hij een hoofdstuk aan de wonderlijke effecten ervan. Hij vertelt dat de bloedzuigers symbionten zijn. Dit betekent dat zij niet ten koste van ons, maar met ons in symbiose leven. De professor stelde vast dat het speeksel van de bloedzuiger ervoor zorgt dat de patiënt geen pijn heeft van de beet. De stof hirudine remt de bloedstolling zodat de bloedzuiger zich langer kan voeden. De Universiteit van Lausanne onderzocht deze stof en toonde aan dat die ook gewrichtsontstekingen tegengaat.
Afname gewrichtspijn
Dr. Michalsen deed baanbrekend onderzoek naar het effect van bloedzuigertherapie op artrose, vooral van de knie. Aan zijn pilotstudie deden zestien mensen mee met knie-artrose. Alle patiënten hadden ernstige pijnklachten. Tien hiervan lieten zich tijdens het onderzoek behandelen met bloedzuigers. De overige zes kozen voor een standaardbehandeling met intensieve fysiotherapie, manuele behandelingen en massage.
De onderzoeksresultaten waren verbluffend. De bloedzuigers hadden een overduidelijk positief effect, groter dan de standaardbehandeling. Bij alle tien de patiënten namen pijnklachten drastisch af. Eén van de patiënten, een immobiele man van in de tachtig, was een jaar na de studie nog grotendeels klachtenvrij en kon weer zonder stok lopen. Zelfs het plaatsen van een kunstgewricht was niet meer nodig.
Verhoging levenskwaliteit
Door de succesvolle resultaten van de pilotstudie zette dr. Michalsen een grote vervolgstudie op. Zijn tweede studie duurde langer en had een langere controletijd. Er waren langere vragenlijsten voor de deelnemers en hoogwaardigere wetenschappelijke meetinstrumenten.
51 patiënten deden mee aan dit onderzoek. Zij werden verdeeld in twee groepen: de ene groep werd met bloedzuigers behandeld en de andere groep kreeg een ontstekingsremmende zalf met diclofenac toegediend.
Wederom namen de pijnklachten drastisch af bij de groep die met bloedzuigers werd behandeld. Ook verbeterde de gewrichtsfunctie. Patiënten ervaarden hierdoor een verhoging van de levenskwaliteit.
De universiteitskliniek van Aken deed als reactie hierop ook een onderzoek naar bloedzuigertherapie bij artrose van de knie. Hierbij werd vooral getest op het placebo-effect. Patiënten ondergingen het onderzoek ‘blind’ met het idee dat zij bloedzuigertherapie ondergingen.
Slechts de helft onderging dit daadwerkelijk. De andere helft kreeg alleen maar een sneetje toegediend.
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat bloedzuigertherapie werkt en dat de gunstige effecten niet op placebowerking berusten. Na de behandeling ging het aantoonbaar beter met de groep die bloedzuigertherapie kreeg.
Vervanging medicatie
Naast knieartrose deed Michalsen ook een studie naar de effectiviteit van bloedzuigertherapie bij artrose van het basisgewricht van de duim (rhizartrose). Deze aandoening komt veel voor bij vrouwen boven de vijftig jaar. Ook bij dit gewricht zijn bloedzuigers zeer effectief gebleken en effectiever dan zalf met diclofenac.
Dr. Michalsen concludeert uit zijn studies dat de pijn door knieartrose voor meer dan de helft afneemt bij tachtig procent van alle patiënten – bij een behandeling met vier tot zes bloedzuigers. Bij meer dan twee derde van de patiënten houdt het effect meer dan drie maanden aan. Bijna de helft van de patiënten gebruikt na tien maanden nog steeds minder medicatie.
Michalsen benadrukt dat de effectiviteit van de bloedzuiger als pijnbestrijder veel groter is dan de tot nu toe bekende reguliere pijnverlichtende therapieën.
Bloedzuigertherapie kan medicijngebruik verminderen of zelfs onnodig maken. Uit de praktijk blijkt dat twee behandelingen per jaar effectief is voor pijnbestrijding bij artrosepatiënten.
De meest voorkomende bijwerkingen van de behandeling zijn jeuk en een rode plek. Deze onschuldige bijwerkingen verdwijnen na enkele dagen vanzelf.
De behandeling
Een plek die wordt behandeld met bloedzuigertherapie wordt alleen gereinigd met water. Als de plek behandeld is met desinfectiemiddel bijt de bloedzuiger zich niet vast. Daarbij is een goede doorbloeding van de huid ook van belang. De bloedzuiger wordt vervolgens op de plek aangebracht en kan eventueel omsloten worden met een klein (borrel)glaasje. Hierdoor kan het dier niet wegkruipen van de plek die behandeld moet worden. Eenmaal vastgebeten laat de bloedzuiger na twintig tot zestig minuten vanzelf los.
Hoe dichter de medicinale bloedzuiger bij het gewricht kan komen, hoe groter het effect is. Een gewricht dat moeilijk te behandelen is met bloedzuigertherapie is het heupgewricht. Dit gewricht ligt veel dieper dan bijvoorbeeld het kniegewricht. Gewrichten die goed te behandelen zijn, zijn het duimgewricht, de pols, de schouder en het spronggewricht.
Bloedzuigertherapie is geschikt voor de meeste mensen. Mensen met een bloedstollingsstoornis of die gebruik maken van antistollingsmiddelen wordt afgeraden een behandeling te ondergaan. Ook mensen met een verzwakte immuunreactie wordt een bloedzuigerbehandeling afgeraden.
|
Er bestaan meer dan zeshonderd verschillende soorten bloedzuigers. Hiervan zijn er ongeveer vijftien geschikt voor bloedzuigertherapie. Tegenwoordig zijn er speciale bloedzuigerkwekerijen die medicinale bloedzuigers leveren. Deze kwekerijen zorgen ervoor dat de bloedzuigers voldoen aan een hoge hygiënische standaard. Omdat de bloedzuiger vanaf 2005 een medicinaal product is, valt hij onder de Europese geneesmiddelenwet. Dit gebeurt door ze te plaatsen in een koelkast. Eenmaal in deze natuurlijke winterslaap worden ze geplaatst in een vriezer waardoor zij pijnloos overlijden. |
