Werken is belangrijk. Niet alleen omdat het een inkomen genereert maar ook vanwege de prettige, regelmatige invulling van de dag, sociale contacten en het bezighouden van de geest. Ook als u artrose heeft, zult u waarschijnlijk in meer of mindere mate willen werken. Het kan zijn dat u daarbij tegen bepaalde zaken aan loopt. Hier gaan wij in op de mogelijke problemen en hun oplossingen.
Wat is artrose ook al weer?
Artrose treedt op als het kraakbeen in een gewricht verdwijnt. Kraakbeen is een dempende laag tussen de botten en zorgt er voor dat de botdelen niet over elkaar wrijven. Als dat wel gebeurt gaan de botten op termijn ook slijtage vertonen. Ook verdwijnt vaak de zogeheten synoviale vloeistof, dat zorgt voor een soepele draaiing in het gewricht en schokken opvangt.
Het lichaam reageert op die verdwijning met ontstekingen in die gebieden. Die ontstekingen kunnen met veel pijn gepaard gaan. Bij voortduren van die ontstekingen vormt het lichaam knobbels, osteofyten genoemd. Deze kunnen de bewegingsruimte van het gewricht beperken en kunnen zenuwen afklemmen.
Als de zenuw afgeklemd wordt, kan kracht- of gevoelsverlies ontstaan. Artrose ontstaat overigens niet alleen in de knieën (‘versleten knie’). In elk gewricht van het lichaam kan artrose ontstaan. Veel gehoorde plaatsen zijn de heupen, schouders, nek en vingers. Overigens is artrose géén ouderdomsziekte. Iedereen kan artrose krijgen. Sterker nog: in Nederland hebben op dit moment 1,2 miljoen mensen een vorm van artrose (voor meer informatie zie volksgezondheidenzorg). Ook is artrose niet hetzelfde als reumatoïde artritis. Wel zijn het allebei vormen van reuma, in tegenstelling tot wat veel van de ‘ouderwetse’ artsen nog denken. Er wordt wel eens een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire artrose. Bij primaire (idiopathische) artrose is er geen aanwijsbare oorzaak voor het ontstaan van artrose. Bij secundair wel. Meest gehoorde oorzaken zijn erfelijkheid, chronische overbelasting, overgewicht en blessures.
Een arts, zoals een gespecialiseerd reumatoloog, kan u meer vertellen over uw unieke situatie.
Wanneer kan artrose een probleem zijn?
Lang niet alle vormen van artrose hoeven een belemmering te zijn voor het werk. Doet u zittend werk, en zit de artrose in de knie? Dan zal de belemmering waarschijnlijk niet heel groot zijn. Doet u daarentegen staand werk, of moet u veel tillen? Dan is de belemmering groter.
Algemeen genomen is het belangrijk dat:
- U op tijd zegt dat het werk te zwaar wordt
- U voldoende afwisseling zoekt tussen licht en zwaar werk
- U meer pauzes neemt en een passend werktempo aanhoudt
- Het werkrooster wordt aangepast aan uw mogelijkheden
- U de werkdruk goed onder controle houdt
Het werk wordt te zwaar
U weet zelf het beste hoe het met uw lichaam is.
Samen met uw behandelend arts zoekt u continu naar mogelijkheden om pijn, stijfheid en extra slijtage te voorkomen. Soms betekent dat ook dat u moet aangeven dat een bepaalde bezigheid niet langer op dezelfde manier kan. Ga dan met uw leidinggevende in gesprek en bezoek eventueel de bedrijfsarts. Er zijn tal van hulpmiddelen beschikbaar om uw werk te kunnen blijven doen. Als u een vast arbeidscontract heeft, kunt u ook een beroep doen op de Wet Verbetering Poortwachter. Daarin staat dat de werkgever de plicht heeft u aan het werk te houden.
Voldoende afwisseling
De meeste mensen doen niet de hele dag exact hetzelfde in hun werk. Zij wisselen computerwerk af met bijvoorbeeld tijd in het archief of op een productievloer. Als u artrose heeft, moet u goed nadenken over deze afwisseling. Wissel zitten af met staan en wissel klein gedetailleerd werk af met grof tilwerk. U kunt zelf het beste aanvoelen wanneer u de grens bereikt heeft. Neem dat gevoel serieus en ga iets anders doen. Op deze manier kunt u het langste aan de slag blijven.
Pauzes
Elke werknemer heeft in een standaard 8-urige werkdag recht op 15 minuten pauze (in de baas zijn tijd) per 2 uur en 30 minuten na 4 uur (eigen tijd). Voor de meeste mensen is dat genoeg tijd om even de benen te strekken, iets te drinken te halen en weer aan de slag te gaan. Als u artrose heeft is dat mogelijk niet genoeg. Soms is het nodig om langere tijd te gaan liggen of om vaker even een kleine beweging te maken.
Uw werkgever hoort daarvoor een ruimte beschikbaar te maken. Ook kan hij – in afstemming met de arboarts – speciale pauzesoftware op uw computer laten installeren die u er aan herinnert even te bewegen of rust te nemen.
Rooster
Bent u een ochtend- of een avondmens? Als u artrose heeft, kunt u deze vraag waarschijnlijk beter beantwoorden dan de meesten. Immers, de meeste mensen hebben een tijd van de dag waarin het lichaam relatief soepel beweegt en pijnvrij is. Als u werkt is het waarschijnlijk aan te raden u op dit moment in te laten roosteren. Het werk kan dan het plezierigst en gemakkelijkst worden uitgevoerd.
Werkdruk
Een zekere hoeveelheid werkdruk is normaal, maar voor mensen met artrose is het belangrijk deze druk goed te bewaken. Een te hoge werkdruk kan leiden tot de productie van stresshormonen die ontstekingen in het lichaam sneller doen ontstaan. Bovendien wordt gestrest werk sneller gedaan, waardoor de bewegingen korter, sneller en grover worden uitgevoerd. Ook dat kan effect hebben op de artrose op lange termijn. Geef dus op tijd aan dat de werkdruk te hoog wordt.
Thuis ook aan het werk
Uw werkgever ondersteunt u bij het behouden van uw baan. Maar ook u kunt actief meewerken. Er zijn namelijk tal van manieren om uw gezondheid te ondersteunen, buiten het werk, als u artrose heeft. Wij zetten ze op een rij:
1. Blijf actief en positief
2. Let op uw voeding en gewicht
3. Slaap
4. Compressen
5. Pijnbestrijding
6. Aanvullende geneeskunde
7. Hulpmiddelen
8. Praat
Blijf actief en positief
Een gezonde geest in een gezond lichaam, zelfs de oude Romeinen zeiden het al. Als u artrose heeft, geldt dit spreekwoord des te meer. Misschien moet u er niet aan denken om te sporten. Dat hoeft ook niet. Als u maar beweegt. Een korte wandeling door het park.
Op de fiets boodschappen doen of begeleid bewegen bij de fysiotherapeut. Het zijn allemaal manieren om actief te blijven zonder high impact sporten te beoefenen.
Staat trainen voor de marathon nog wel op uw verlanglijstje? Ook geen probleem. In de meeste gevallen kunt u samen met uw behandelend arts een plan maken. Hoewel er misschien beperkingen zijn, zijn die vaak ook op te lossen. Blijf daarom altijd positief. Kijk
naar uw mogelijkheden. De geestelijke gesteldheid is minstens zo belangrijk als de lichamelijke.
Voeding en gewicht
Overgewicht is een belangrijke, verergerende factor bij artrose. Het is daarom aan te raden om te streven naar een gezond BMI als u artrose heeft. Lukt afvallen niet?
Let dan eens gewoon op wat u eet. Omega-3 vetzuren uit vette zeevis kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen en vitamine C draagt bij tot het behoud van gezond kraakbeen. Concentreer u natuurlijk niet alleen op die paar voedingsstoffen, maar op gezonde en uitgebalanceerde voeding. Probeer zoete en vette snacks te minderen en kies in plaats daarvan voor veel fruit en groente, vette vis zoals makreel, haring en zalm en mager vlees zoals kipfilet, kalkoen of mager rundvlees.
Er zijn overigens ook supplementen op de markt zoals Glucosamine en Chondroïtine. Hiervan is op dit moment de werking nog niet wetenschappelijk bewezen. Van Groenlipmossel, Bio-Curcumine en Zwarte bes-blad is de werking al wel beter onderzocht.
Slaap
Rust en slaap is voor iedereen belangrijk. Maar slaap is nog belangrijker als u artrose heeft. Tijdens de slaap herstelt het lichaam namelijk van de schade die het die dag heeft opgelopen. Is slapen moeilijk door pijn of omdat u wakker ligt? Probeer dan eens te stoppen met alle elektronica voor het slapen. Soms kan pijn ook worden vermindert door een kussen onder het pijnlijke gewricht te leggen.
Compressen, pijnbestrijding en aanvullende geneeskunde
Hoewel er tal van zeer geschikte medicijnen bij pijnen ontstekingsbestrijding beschikbaar zijn, is het niet altijd nodig. Zo kan een warmte-koudecompres al heel veel opluchting bieden als een gewricht pijnlijk is. Daarnaast zijn er ook traditionele geneeswijzen zoals acupunctuur, voetreflexzonemassage en kruidengeneeskunde die u zonder medicijnen een eind op weg kunnen helpen.
Hulpmiddelen en praten
Er zijn tal van hulpmiddelen beschikbaar als een bepaalde beweging niet meer goed lukt vanwege de artrose. De meeste thuiszorgwinkels kunnen u hier heel goed bij adviseren. Ook kan het helpen eens met een vriend of vriendin, familielid of medepatiënt te praten over de situatie. Soms hebben zij inzichten of adviezen waar u zelf nog niet eerder aan dacht.